Ponadto poza powyższymi czynnikami związanymi wprost z realizacją projektu pojawiły się też dwa o charakterze globalnym, wprowadzające nadzwyczajną zmianę stosunków gospodarczych.

W 2020 r. pojawiła się pandemia SARS-CoV-2, która z jednej strony zamroziła na wiele miesięcy pracę urzędów i innych organów odpowiedzialnych za procesy budowlane, a z drugiej stała się istotnym czynnikiem wzrostu cen materiałów i usług budowlanych o dynamice nieobserwowanej od przynajmniej kilkunastu lat. Trzecia jej fala blisko dwukrotnie wydłużyła okres oczekiwania na pozwolenia na budowę ze względu na spowolnienie pracy urzędów i instytucji administracyjnych.

Od lutego 2022 r. ma miejsce inwazja rosyjska na Ukrainę, która przyniosła gospodarce szereg zdarzeń o bardzo silnym oddziaływaniu i dynamicznej zmienności. Rynki spotykają się z istotnymi ograniczeniami surowcowymi, towarowymi i kapitałowymi, co rodzi zupełnie nowe przyczyny niepewności i ryzyka. Wydarzenie to ma znaczący wpływ na sytuację społeczną, polityczną i gospodarczą, nie tylko w regionie, ale także globalnie. Na rynkach surowcowych i finansowych widoczna jest podwyższona awersja do ryzyka i duża zmienność cen towarów oraz instrumentów finansowych. Sytuacja ta odbija się na drastycznych wzrostach cen surowców (głównie ropy naftowej, i stali), materiałów budowlanych i usług i zaburzeniach w dostępności siły roboczej. W kontekście działalności Herkules Infrastruktura Sp. z o.o. oznaczało to kolejny silny impuls kosztowy – wzrost cen stali, cementu, transportu, usług wykonawczych, paliw płynnych i innych nośników energii.

Pochodną m.in. pandemii i sytuacji politycznej na wschodzie Europy jest wyjątkowo silna i dynamiczna inflacja, która w obecnej chwili jest nieprzewidywalna. Jej wpływ jest odczuwalny nie tylko w wolumenie kosztów materiałowo-usługowych czy presji na wzrost wynagrodzeń, ale też w silnym wzroście kosztu finansowania zewnętrznego.

Zarówno wpływ pandemii SARS-CoV-2, jak i wojny w Ukrainie postrzegany jest przez Herkules infrastruktura Sp. z o.o., jako czynnik kontraktowo zdefiniowanej siły wyższej oraz nadzwyczajnej zmiany istniejących rynkowych warunków ekonomicznych. Deprecjacja złotówki w stosunku do euro i dolara wpływa również na poziom cen importowanych komponentów i surowców a tym samym determinuje koszty operacyjne.

Od początku realizacji projektu próbom reorganizacji procesów i ich usprawnienia towarzyszył niewystarczający poziom współpracy ze strony Zamawiającego oraz Inżyniera Projektu. Konsorcjum już na wcześniejszym etapie realizacji (przed pandemią) składało Zamawiającemu uzasadnione roszczenia w zakresie wynagrodzenia i terminu na ukończenie, wskazując PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. jako stronę odpowiedzialną za wzrost kosztów i wydłużenie czasu realizacji projektu. Inicjatywy te zostały wzmożone po odnotowaniu zaistnienia siły wyższej. Złożone były przez Wykonawcę roszczenia lub subroszczenia wskazujące na ryzyko wzrostu kosztów i powstania opóźnień w związku z przypadkami wystąpienia siły wyższej (pandemia i wojna). Należy zwrócić uwagę, że większość inicjatyw przedsięwziętych przez Wykonawcę wobec Zamawiającego lub samodzielnie przez Herkules Infrastruktura Sp. z o.o., mających na celu uzdrowienie sytuacji kontraktowej nie spotkało się z aprobatą, pozostało bez odpowiedzi lub zostało zanegowane przez Zamawiającego. Trzeba podkreślić, że propozycje Konsorcjum znajdowały oparcie w treści zawartej umowy, w przepisach obowiązującego prawa, a także o niezależne źródła danych, autorytety naukowe czy formalne stanowiska urzędów (Urząd Zamówień Publicznych, Prokuratoria Generalna RP).

Skutkiem realizacji projektu od 2018 r. w warunkach braku rekompensaty dla rosnących kosztów było kilkukrotne przeszacowanie budżetu projektu i zidentyfikowanie straty na całej realizacji początkowo na poziomie 30,7 mln zł (w 2019 r.), aż po 69,8 mln zł (na 30 czerwca 2022 r.).

Wyżej opisany status stał się przyczyną krytycznej sytuacji finansowej Herkules Infrastruktura Sp. z o.o. i otwarcia dla niej postępowania sanacyjnego. Celem tego procesu jest ograniczenie dostrzegalnego ryzyka niewypłacalności spółki i uniknięcie ogłoszenia upadłości poprzez umożliwienie jej restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami oraz przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Działania sanacyjne mają być ukierunkowane na zmianę warunków realizacji Kontraktu z Zamawiającym oraz w relacji z Konsorcjum i ukształtowanie pozycji Spółki jako wykonawcy na rynkowych zasadach. Warto w tym miejscu podkreślić, że Herkules Infrastruktura Sp. z o.o. posiada potencjał intelektualny, zasoby personalne, doświadczenie, know-how i bazę podwykonawców dla celów realizacji projektu GSMR, a spółka z grupy kapitałowej – Gastel

Prefabrykacja S.A., jest istotnym, certyfikowanym i wiodącym na polskim rynku dostawcą niezbędnych komponentów prefabrykowanych (wieże strunobetonowe, kontenery prefabrykowane). Należy zastrzec także, że Herkules S.A., pomimo tego, że nie ma już możliwości kontynuacji wspierania finansowego i operacyjnego Herkules Infrastruktura Sp. z o.o. w procesie realizacji kontraktu GSMR w jego dotychczasowym kształcie, to jest w stanie wspierać proces sanacji spółki zależnej. Podstawowy biznes spółki dominującej jest efektywny i generuje dodatnie przepływy gotówkowe.

W dniu 1 lutego 2023 r. Zarządca masy sanacyjnej Herkules infrastruktura Sp. z o.o. złożył, na podstawie art. 298 ustawy prawo restrukturyzacyjne, wniosek o wyrażenie zgody przez sędziego-komisarza na odstąpienie przez Spółkę od Kontraktu. Proces uzyskiwania zgody w powyższym trybie może trwać nawet kilka miesięcy, jednakże złożenie na jej mocy oświadczenia o odstąpienie będzie skuteczne na dzień otwarcia postepowania sanacyjnego, czyli na 20 grudnia 2022 r.

Na chwilę obecną ryzyko negatywnej reakcji sądu na powyższy wniosek postrzegane jest jako niskie. Zgodnie z prawem restrukturyzacyjnym Spółka ma prawo odstąpić od generującego straty kontraktu, jeśli:

i)dalsza jego realizacja uniemożliwia osiągnięcie celów sanacji,

ii)rozwiązanie takiej umowy nie stanowi rażącego naruszenia interesu kontrahenta.

Stan faktyczny oraz złożony wniosek w sposób niebudzący wątpliwości udowadniają spełnienie obu powyższych przesłanek. Kontynuacja prac na zakontraktowanych zasadach to oczywista perspektywa upadłości, a więc niepowodzenie postępowania sanacyjnego. Wykonawcą projektu jest Konsorcjum, w którym po odstąpieniu Spółki pozostają jeszcze 3 silne podmioty mające zdecydowanie większy udział w pracach niż udział Spółki (12%), które posiadają możliwość realizacji projektu, a więc interes kontrahenta jest zabezpieczony.

Wniosek w trybie art. 298 prawa restrukturyzacyjnego został złożony zgodnie z koncepcją wyrażoną w planie restrukturyzacji, by Spółka zyskała możliwość wyjścia umowy, której realizacja na obecnych zasadach powoduje rażącą stratę i realne zagrożenie niewypłacalnością oraz mogła kontynuować jej wykonanie na warunkach przystających do aktualnej sytuacji rynkowej.

Ze względu na fakt, że reakcja Zamawiającego na powyższe zdarzenia jest trudna do przewidzenia, istnieje istotne ryzyko wykorzystania przez niego złożonych gwarancji zabezpieczających wydanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Skutkiem tego kroku może być skorzystanie Banku z zabezpieczenia tej ekspozycji w postaci poręczenia Herkules S.A. Obecnie na ekspozycję tę składa się wartość gwarancji należytego wykonania 34,3 mln zł, wartość gwarancji zwrotu zaliczki 16,2 mln zł oraz wartość limitu kredytu obrotowego 16,7 mln zł. Kwoty powyższe mogą być przedmiotem roszczenia Banku i Herkules S.A. jest gotowa na współdziałanie w celu restrukturyzacji długu, niemniej ze względu na niepewność w kwestii dalszego postępowania Zamawiającego w kontrakcie GSMR i Banku Gospodarstwa Krajowego względem Herkules S.A. i istotną kwotę zobowiązania warunkowego, Zarząd spółki dominującej postrzega obecną sytuację jako przesłankę niepewności w zakresie kontynuacji działalności Grupy Kapitałowej. Niemniej Spółka dominująca generuje wolne przepływy pieniężne i jest w stanie uczestniczyć w takiej restrukturyzacji, co potwierdza rachunek przepływów pieniężnych będący składową częścią niniejszego sprawozdania.

Trwający pomiędzy Konsorcjum a Zamawiającym impas w kluczowych kwestiach dla realizacji Kontraktu, tj. przesunięcie terminu na ukończenie, uznania uzasadnionych roszczeń finansowych i terminowych Konsorcjum (jest ich już blisko 2 tys.) oraz waloryzacji wynagrodzenia skłonił konsorcjantów do wystąpienia w lutym 2023 r. do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego pomiędzy Konsorcjum i Zamawiającym. Postępowanie to ma na celu ugodowe rozstrzygnięcie kwestiach spornych. Zamawiający wyraził zgodę na przeprowadzenie mediacji i przypuszczalnie pierwsze wspólne spotkania mediatorów ze stronami mogą się odbyć w najbliższych tygodniach. Jest to o tyle istotne, że pierwotny termin ukończenia prac Kontrakt określał na 28 maja 2023 r., tymczasem realizacja jest zaawansowana w 50% - 60% z uwagi na liczne przeszkody i problemy, których powstanie było efektem zdarzeń opisywanych powyżej.

W przypadku niekorzystnego rezultatu procesu sanacji i nie uzyskaniu zgody na odstąpienie, alternatywnym scenariuszem jest aktywowanie złożonego wniosku o upadłość Herkules Infrastruktura Sp. z o.o. Niezależnie od

powyższego spółka zależna posiada obecnie środki finansowe na funkcjonowanie w ograniczonej formie w trybie odstąpienia od Kontraktu. Ponadto prowadzi rozmowy w Konsorcjantami w sprawie przystąpienia do prac jako podwykonawca, co podobnie jak otwarcie procesu mediacyjnego, działać będzie w kierunku obniżenia ryzyka upadłości. W bliskiej perspektywie, pozytywna decyzja sędziego – komisarza, skutkować będzie przystąpieniem do inwentaryzacji wykonanych prac, co może materializować wypłatę przez Zamawiającego kwot zatrzymanych (produkcja w toku).

Od chwili złożenia wniosku restrukturyzacyjnego Herkules Infrastruktura Sp. z o.o. oraz spółka dominująca prowadzą aktywnie szczególnie bliską współpracę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego w celu przekazywania wszelkich istotnych informacji dotyczących sanacji i sytuacji Spółki oraz Grupy Kapitałowej Herkules, by proces ten był jak najbardziej transparentny dla Banku. W kwietniu 2023 r. spółka zależna złożyła wniosek o przedłużenie produktów bankowych o terminy techniczne na przewidywany czas trwania mediacji przed Sądem Polubownym. 

Wartości niematerialne nabyte w oddzielnych transakcjach wykazuje się po koszcie historycznym tj. cenie nabycia pomniejszonej o umorzenie i skumulowaną stratę z tytułu utraty wartości.

Grupa spodziewa się odzyskać lub rozliczyć wartość bilansową aktywów i zobowiązań na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego.

Aktywa i zobowiązania z tytułu podatku odroczonego kompensuje się w przypadku wystąpienia prawa do kompensaty bieżących pozycji aktywów i zobowiązań podatkowych, o ile te pozycje są opodatkowane przez ten sam organ podatkowy, a Grupa chce rozliczać swoje bieżące aktywa i zobowiązania podatkowe na zasadzie netto. 

Zgodnie z zapisami MSSF 9 instrumenty finansowe aktywa finansowe są klasyfikowane jako wycenione w wysokości zamortyzowanego kosztu jedynie w takiej sytuacji, gdy:

Jest utrzymywany w wyniku przyjętego modelu zarządzania aktywami finansowymi, zgodnie z którym aktywa finansowe są utrzymywane w celu generowania przepływów pieniężnych wynikających z warunków zawartych umów,

Przepływy pieniężne z nim związane, zgodnie z warunkami umownymi, następują w określonych terminach

i stanowią wyłącznie płatność z tytułu spłaty kwoty głównej oraz odsetek od niespłaconej kwoty głównej.

W przypadku aktywów finansowych klasyfikowanych jako wycenione w wartości godziwej przez pozostałe dochody całkowite, jeżeli:

Są utrzymywane w wyniku przyjętego modelu zarzadzania aktywami finansowymi, którego cel może być osiągnięty albo w drodze generowania przepływów pieniężnych wynikających z warunków zawartych umów albo poprzez sprzedaż aktywów finansowych,

Przepływy pieniężne z nim związane, zgodnie z warunkami umownymi, następują w określonych terminach

i stanowią wyłącznie płatność z tytułu spłaty kwoty głównej oraz odsetek od niespłaconej kwoty głównej.

Pozostałe aktywa finansowe, które nie zostały wycenione według powyższych metod są wyceniane wg wartości godziwej, a skutki tej wyceny są prezentowane w wyniku finansowym. 

Opodatkowanie

Podatek dochodowy Grupy obejmuje podatek bieżący do zapłaty oraz podatek odroczony.

Bieżące obciążenie podatkowe oblicza się na podstawie wyniku podatkowego (podstawy opodatkowania) danego roku obrotowego. Zysk (strata) podatkowa różni się od księgowego zysku (straty) netto w związku z wyłączeniem przychodów podlegających opodatkowaniu i kosztów stanowiących koszty uzyskania przychodów w latach następnych oraz pozycji przychodów i kosztów, które nigdy nie będą podlegały opodatkowaniu. Obciążenie Grupy z tytułu podatku bieżącego oblicza się w oparciu o stawki podatkowe obowiązujące w danym roku obrotowym.

Podatek bieżący i odroczony za bieżący okres rozliczeniowy

Podatek bieżący i odroczony wykazuje się w kosztach lub przychodach w rachunku zysków i strat, z wyjątkiem przypadku, gdy dotyczy on pozycji uznających lub obciążających bezpośrednio kapitał własny, bo wtedy także podatek jest odnoszony bezpośrednio w kapitał własny.

potencjalnych praw głosu, które w danej chwili można zrealizować lub zamienić. Jednostki zależne podlegają pełnej konsolidacji od dnia przejęcia nad nimi kontroli przez Grupę. Przestaje się je konsolidować z dniem ustania kontroli.

Sprawozdanie finansowe jednostek zależnych sporządzane jest za ten sam okres sprawozdawczy co sprawozdanie jednostki dominującej, przy wykorzystaniu jednolitych zasad rachunkowości.

Nabyte spółki zależne są włączane do skonsolidowanego sprawozdania finansowego począwszy od dnia objęcia kontroli przez spółkę dominującą. Na dzień nabycia jednostki zależnej (objęcia kontroli) aktywa, pasywa i zobowiązania warunkowe spółki zależnej wyceniane są w wartości godziwej. Nadwyżka ceny nabycia nad wartością godziwą nabytych aktywów netto stanowi wartość firmy.